Μύθοι και Πραγματικότητες για την Ιδεοψυχαναγκαστική Διαταραχή (ΙΨΔ)

Η Ιδεοψυχαναγκαστική Διαταραχή (ΙΨΔ) είναι μια από τις πλέον παρανοημένες ψυχικές διαταραχές. Παρά την ευαισθητοποίηση γύρω από την ψυχική υγεία, αρκετοί μύθοι εξακολουθούν να περιβάλλουν την ΙΨΔ, συχνά δημιουργώντας στερεότυπα και δυσκολεύοντας την αναζήτηση βοήθειας από τους πάσχοντες. Παρακάτω αναλύουμε τους πιο κοινούς μύθους και τις πραγματικότητες που τους διαψεύδουν.

Μύθος 1: Η ΙΨΔ αφορά μόνο την καθαριότητα και την τάξη.

Πραγματικότητα: Παρόλο που αρκετά άτομα με ΙΨΔ έχουν εμμονές που σχετίζονται με την καθαριότητα ή την τάξη, η διαταραχή περιλαμβάνει μια μεγάλη ποικιλία συμπτωμάτων. Οι εμμονές μπορεί να αφορούν φόβο για βλάβη, θρησκευτικές σκέψεις, αμφιβολίες ή και φοβίες για ασθένειες. Οι καταναγκασμοί, από την άλλη, δεν περιορίζονται στον καθαρισμό αλλά περιλαμβάνουν επαναλαμβανόμενες ενέργειες όπως έλεγχος (π.χ. αν είναι κλειστά τα φώτα), μέτρημα, ή ακόμα και διανοητικές διαδικασίες, όπως επαναλαμβανόμενη προσευχή.

Μύθος 2: Όλοι έχουν “λίγο” ΙΨΔ.

Πραγματικότητα: Είναι φυσιολογικό να θέλουμε να είμαστε οργανωμένοι ή να ανησυχούμε περιστασιακά για κάτι. Ωστόσο, η ΙΨΔ είναι μια σοβαρή ψυχική διαταραχή που επηρεάζει τη λειτουργικότητα και την ποιότητα ζωής του ατόμου. Οι εμμονές και οι καταναγκασμοί προκαλούν έντονο άγχος και καταλαμβάνουν μεγάλο μέρος της καθημερινότητας του πάσχοντα, σε βαθμό που να εμποδίζουν τις φυσιολογικές δραστηριότητες.

Μύθος 3: Οι άνθρωποι με ΙΨΔ μπορούν απλώς να “σταματήσουν” να κάνουν τις επαναλαμβανόμενες πράξεις.

Πραγματικότητα: Η ΙΨΔ δεν είναι απλώς θέμα “δύναμης της θέλησης”. Οι καταναγκασμοί είναι μηχανισμοί που το άτομο χρησιμοποιεί για να μειώσει το έντονο άγχος που προκαλούν οι εμμονές. Η “παύση” αυτών των συμπεριφορών χωρίς την κατάλληλη θεραπεία μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση του άγχους. Η αποτελεσματική διαχείριση της ΙΨΔ περιλαμβάνει ψυχοθεραπεία (όπως η Γνωσιακή Συμπεριφορική Θεραπεία) και, σε ορισμένες περιπτώσεις, φαρμακευτική αγωγή.

Μύθος 4: Η ΙΨΔ είναι αποτέλεσμα κακής παιδικής διαπαιδαγώγησης.

Πραγματικότητα: Η ΙΨΔ δεν προκαλείται από την ανατροφή ή από τις οικογενειακές συνθήκες. Πρόκειται για μια πολύπλοκη διαταραχή με βιολογικούς, γενετικούς και περιβαλλοντικούς παράγοντες. Ο εγκέφαλος των ατόμων με ΙΨΔ συχνά παρουσιάζει διαφορές στη λειτουργία και στη χημεία, όπως ανισορροπία σε συγκεκριμένους νευροδιαβιβαστές (π.χ. σεροτονίνη).

Μύθος 5: Η ΙΨΔ δεν θεραπεύεται.

Πραγματικότητα: Παρόλο που η ΙΨΔ είναι μια χρόνια κατάσταση, μπορεί να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά. Με την κατάλληλη ψυχοθεραπεία, όπως η Έκθεση και Πρόληψη Ανταπόκρισης (ERP), καθώς και φαρμακευτική αγωγή όταν χρειάζεται, πολλά άτομα καταφέρνουν να ελέγχουν τα συμπτώματά τους και να ζουν μια ποιοτική ζωή.

Συμπέρασμα

Η κατανόηση της ΙΨΔ είναι το πρώτο βήμα για την άρση των στερεοτύπων και την υποστήριξη των ατόμων που ζουν με αυτή τη διαταραχή. Η ενημέρωση γύρω από την πραγματική φύση της ΙΨΔ όχι μόνο προάγει την ενσυναίσθηση, αλλά και ενθαρρύνει τα άτομα που πάσχουν να αναζητήσουν τη βοήθεια που χρειάζονται.